Türkiye genelinde 2019 yılı verilerine göre Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından ‘Coğrafi İşaret’le (Cİ) tescillenerek kalitesi, kaynağı ve gelenekselliği korumaya alınan 470’in üzerinde değer bulunuyor. Ankara ise farklı ilçelerinde üretilen 7 gıda, 2 el sanatı, birer bitki türü, maden ve tarım ürünü olmak üzere, toplamda 12 ürünle Coğrafi İşaretler listesinde yer alıyor. ATO tarafından Anadolu’nun yöresel ürünlerinin tanıtıldığı ‘Uluslararası Coğrafi İşaretli Ürünler Zirvesi’nde, Ankara’nın yanı sıra birçok şehrin Coğrafi İşaretli (Cİ) ürünleri görücüye çıkıyor. 6 ürünün tescil alması için başvuru yapan ve bugüne kadar 4 ürüne Coğrafi İşaret kazandıran ATO, geçtiğimiz yıl ikincisini düzenlediği bu etkinlikle kentin değerlerinin uluslarası piyasaya taşınmasını amaçlıyor.
ÖZGÜN ÜRÜNLERİN GELİŞMESİNİ SAĞLIYOR
ATO Başkanı Gürsel Baran, Ankara’nın değerlerinin coğrafi işarete kavuşması için çalışmalarını sürdüreceklerini belirterek şunları söyledi: “Coğrafi İşaret katma değer ve istihdam oluşturuyor, üretici gelirlerini yükseltiyor, kırsal nüfusu yerinde tutuyor, tarımsal üretimin çeşitliliğini teşvik ediyor ve özgün ürünlerin gelişmesini sağlıyor. Türkiye’nin 470 tescilli coğrafi işaretli ürününün toplam pazarı 1.5 milyar avro’ya denk geliyor. Yine coğrafi işaret tescili alabilecek potansiyele sahip 2 bin 500 ürün olduğu ve bu potansiyelin harekete geçirilmesiyle 20 milyar doları aşan bir gelir elde edebileceğimiz belirtiliyor. Bizim halen Avrupa Birliği’nden tescil alan üç ürünümüz, tescil için başvurusunu yaptığımız 15 ürünümüz var. Bu sayıları artırmamız gerekiyor. Ankara’nın coğrafi işaretli ürünleri için de Ankara Ticaret Odası olarak çalışıyoruz. Oda olarak, Ankara döneri, Ankara simidi, Ankara Tavası ve Ankara Erkeç pastırması için başvurumuzu yaparak tescil aldık. Ankara tiftiği ve Ankara balı için de coğrafi işaret başvurumuzu yaptık.” Hürriyet Ankara, Başkent’in Coğrafi İşaretli ürünlerini ve tescil özelliklerini araştırdı:
ANKARA DÖNERİ (TESCİL TARİHİ: 05.12.2014 TESCİL BAŞVURUSU: ATO)
Koyun yetiştiriciliğiyle ünlenmiş Çubuk, Beypazarı, Kalecik, Polatlı ve Haymana ilçelerinde yetiştirilmiş kuzuların etinden yapılır. Terbiye işleminden sonra sadece köz halindeki meşe odun kömürü ateşinde yavaş yavaş pişirilir, yaprak halinde kesilir. Etin kurumaması için döner şişine etin vağlılığına göre 4-5 katta bir kat yağ eklenir.
ANKARA SİMİDİ (TESCİL TARİHİ: 05.12.2017 TESCİL BAŞVURUSU: ATO)
Diğer yörelerde üretilen simitlere göre daha ince, küçük, yoğun pekmezli, koyu renklidir. Tüm simit yüzeyi Ankara’da yetişen üzümlerden yapılan üzüm pekmezi ile kaplanarak rengin kahverengi olması sağlanır.
ERKEÇ PASTIRMASI (TESCİL TARİHİ: 28.01.2019 TESCİL BAŞVURUSU: ATO)
Ankara Keçisi’nin karkas şekilde sökülmüş etlerinin dövülmüş sarımsak ve öğütülmüş çemen otu tohumu karışımıya kaplanıp, güneşte kurutulmasıyla elde edilir. Çemeni, Ayaş ve civar ilçelerde (Sinanlı köyü) yetişmekte olan çemen otu tohumundan elde edilir.
ANKARA TAVA (TESCİL TARİHİ: 05.12.2017 TESCİL BAŞVURUSU: ATO)
Ankara’nın koyun yetiştiriciliği ile ünlenmiş Çubuk, Beypazarı, Kalecik, Polatlı ve Haymana ilçelerinde yetiştirilmiş koyun ve kuzuların ön kol ve kaburga kısmı etleri kullanılarak hazırlanan pilavlı bir et yemeğidir.
BEYPAZARI KURUSU (TESCİL TARİHİ: 14.05.2013 TESCİL BAŞVURUSU: BEYPAZARI TİCARET ODASI)
Un, süt ve yağdan elde edilen Beypazarı Kurusu yaklaşık 1 sene tazeliğini ve lezzetini korur. Taş fırınlarında yavaş yavaş pişen Beypazarı kurusu, genel olarak ince çay bardaklarına girebilecek şekilde hazırlanır.
ÇUBUK AGAT TAŞI (TESCİL TARİHİ: 06.12.2017 TESCİL BAŞVURUSU: ÇUBUK BELEDİYESİ)
Kendine özgü çubuksu kristalleri bulunan Çubuk Agat Taşı, volkanik istif içinde genelde dağınık ve düzensiz nodüller halinde yataklanmıştır.
ÇUBUK TURŞUSU (TESCİL TARİHİ: 26.08.2008 TESCİL BAŞVURUSU: ÇUBUK BELEDİYESİ)
Çubuk ilçe ve köylerinde yetiştirilen sebzelerin birleşiminden oluşur. Geleneksel özelliği ise; defne yaprağı ve dereotu kullanılarak oldukça düşük oranda sirke ile yapılmasıdır.
GÖLBAŞI SEVGİ ÇİÇEĞİ (TESCİL TARİHİ:04.02.2019 TESCİL BAŞVURUSU : GÖLBAŞI BELEDİYESİ)
İlçeye bağlı Eymir Mahallesi’nde yetişir. Halk arasında; peygamber çiçeği ve çiçeğinin yansıma açısına göre kırmızının farklı tonlarını yansıttığı için yanardöner çiçeği olarak da bilinir.
KALECİK KARASI ÜZÜMÜ (TESCİL TARİHİ 06.07.2007 TESCİL BAŞVURUSU: KALECİK BELEDİYESİ)
Yılda bir kez budanan ve kükürtlenen Kalecik Karası bitkisinden elde edilir. Orta Anadolu’nun en kaliteli siyah şaraplık üzüm çeşidi olarak kabul ediliyor.
KIZILCAHAMAM BAZLAMASI (TESCİL TARİHİ: 14.12.2018, TESCİL BAŞVURUSU: KIZILCAHAMAM BELEDİYESİ)
Geçmişte evlerde temel gıda ürünü olarak pişirilen bazlama günümüzde ticarileşerek ilçe esnafının geçim kaynağı haline gelmiştir. En önemli özelliği esnek ve yumuşak dokusunu uzun süre korumasıdır.
NALLIHAN İĞNE OYASI (TESCİL TARİHİ 15.02.2018 TESCİL BAŞVURUSU: NALLIHAN KALKINMA VAKFI)
İpek ya da sentetik iplikten yapılabilmektedir. Temel olarak ip bükme, kök çekme ve motifin oluşturulması aşamalarından oluşur.
NALLIHAN ÖRTMESİ (TESCİL TARİHİ: 09.04.2018 TESCİL BAŞVURUSU: NALLIHAN KALKINMA VAKFI)
Nallıhan’ın en güzel dokuma örneklerinden biri örtmelerdir.
TESCİL BEKLEYENLER
Başvuruları geçtiğimiz yıllarda yapılan ve tescil bekleyen ürünler ise şunlar: Ankara Balı, Ankara Keçisi Oğlağı Eti, Ankara Tiftiği, Ankara Toyga Çorbası, Beypazarı Cevizli Tatlı Sucuğu, Beypazarı Dolması (yaprak sarması).